Τα τελευταία χρόνια, το γλυκαντικό στέβια έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Στη σοκολάτα που τρώμε, στο αναψυκτικό που πίνουμε, στον καφέ που φτιάχνουμε. Και έρχεται το ερώτημα στο μυαλό μας εάν αξίζει να αντικαταστήσουμε τη ζάχαρη με τη στέβια. Εάν η στέβια αποτελεί καλύτερο υποκατάστατο ζάχαρης σε σχέση με όλα όσα χρησιμοποιούσαμε στο παρελθόν (σακχαρίνη, ασπαρτάμη, σουκραλόζη, φρουκτόζη κ.ά). Ας λύσουμε τις απορίες μας!
Τι είναι το φυτό στέβια και ποια η προέλευσή του; Το φυτό Stevia Rebaudiana Bertoni είναι ένας μικρός πολυετής θάμνος, ανήκει στην οικογένεια των χρυσάνθεμων και προέρχεται από την Παραγουάη. Τα φύλλα της στέβιας περιέχουν τους λεγόμενους γλυκοζίτες στεβιόλης, που είναι γλυκαντικές ουσίες. Υπάρχουν πολλών ειδών γλυκοζιτών στεβιόλης, αλλά στα φύλλα της στέβιας βρίσκουμε κυρίως τη στεβιοσίδη και την ρεμπαουδιοσίδη.
Αυτό, λοιπόν, το γλυκαντικό φυτικής προέλευσης είναι 150-300 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη -αυτό εξαρτάται βέβαια από την συγκέντρωση κάθε μιας από τις γλυκαντικές του ουσίες- και δεν προσδίδει καθόλου θερμίδες. Παραμένει αναλλοίωτη η γλυκιά γεύση της στέβιας ακόμη και σε υψηλές θερμοκρασίες (200°C) σε σχέση με άλλα υποκατάστατα ζάχαρης, κάνοντάς την ιδανική για το μαγείρεμα και την ζαχαροπλαστική. Συνεπώς, πέραν από το να την προσθέσουμε σε κάποιο ρόφημα, μπορούμε να φτιάξουμε και γλυκά μειώνοντας έτσι τις συνολικές θερμίδες του γλυκού που θα καταναλώσουμε, ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα στο χρώμα και στην υφή μάλλον θα διαφέρει.
Υπάρχουν οφέλη από τη χρήση της στέβιας για την υγεία μας; Τα φύλλα της στέβιας περιέχουν μέταλλα και ιχνοστοιχεία, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και φυτοχημικές ουσίες. Βέβαια, οι ποσότητες που προσλαμβάνουμε από αυτά είναι σαφώς απειροελάχιστες. Καταναλώνοντας στέβια δεν ανεβαίνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, κάνοντάς την ιδανική για άτομα με διαβήτη. Επίσης, σε αντίθεση με τη ζάχαρη, φαίνεται να μην ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων που σχετίζονται με ασθένειες των δοντιών, όπως τερηδόνα, πλάκα και ουλίτιδα, και την ανάπτυξη του μύκητα Candida Albicans.
Έχουν σημειωθεί παρενέργειες από τη χρήση της; Ορισμένα άτομα μπορεί να είναι αλλεργικά στη στέβια, ενώ σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να προκαλέσει ναυτία, φούσκωμα και αέρια. Επίσης, μπορεί να προκληθεί ερεθισμός στο στομάχι και στο γαστροοισοφαγικό σωλήνα και να αυξήσει τα επίπεδα λιθίου στο αίμα.
Προσοχή, όλα τα προϊόντα στέβιας στην αγορά δεν έχουν την ίδια προέλευση, μορφή, καθαρότητα και τυποποίηση των γλυκαντικών τους ουσιών, οπότε πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες του κάθε κατασκευαστή όσον αφορά τον συνιστώμενο τρόπο κατανάλωσης, τη γλυκύτητα συγκριτικά με τη ζάχαρη και τη χρήση της στις υψηλές θερμοκρασίες.
Και όσον αφορά τα προϊόντα στην αγορά που περιέχουν στέβια, όπως αναψυκτικά, γλυκίσματα, διαιτητικά τρόφιμα κτλ, να τα προτιμήσω; Οι περισσότεροι από εμάς όταν διαβάζουμε αυτή την αναγραφή σε αγαπημένα μας τρόφιμα, όπως η σοκολάτα, ενθουσιαζόμαστε πιστεύοντας ότι μπορούμε να φάμε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα από ό,τι αν το το προϊόν αυτό δεν περιείχε στέβια. Στην ουσία, όμως, μόνο παραπλανητική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η διαφήμιση γύρω από όλα αυτά τα προϊόντα. Εάν διαβάσουμε την ετικέτα προσεκτικά και κάνουμε μια γρήγορη σύγκριση με το όμοιο του προϊόν με ζάχαρη, θα συμπεράνουμε πως οι θερμίδες δεν διαφέρουν σημαντικά έως καθόλου. Και αυτό συμβαίνει αφενός γιατί η στέβια αντικαθιστά μόνο μικρό μέρος της ζάχαρης και αφετέρου ένα προϊόν όπως πχ η σοκολάτα προσδίδει αρκετές θερμίδες λόγω των υπόλοιπων συστατικών της. Για τα αναψυκτικά, όμως, όντως η αντικατάσταση της ζάχαρης με τη στέβια κατάφερε να περιορίσει σχεδόν στο μηδέν τις συνολικές τους θερμίδες.
Συμπερασματικά, έχω κάποιο διατροφικό κέρδος από την κατανάλωση στέβιας σε σύγκριση με τη ζάχαρη ή άλλο υποκατάστατό της; Για κάποιον που προσέχει τη διατροφή του, η αντικατάσταση της ζάχαρης με τη στέβια για παράδειγμα στον καφέ του σίγουρα είναι προτιμότερη, διότι δεν θα στερείται τη γλυκιά γεύση, δεν θα προσλαμβάνει καθόλου θερμίδες και θα χρησιμοποιεί κάποιο φυτικό και όχι τεχνητό γλυκαντικό. Φυσικά, δεν πρέπει να υπερκαταναλώνει προϊόντα που περιέχουν στέβια με το σκεπτικό ότι δεν θα επιβαρυνθεί με πολλές θερμίδες, γιατί όπως αναφέραμε παραπάνω δεν ισχύει αυτό. Η χρήση, λοιπόν, του γλυκαντικού στέβια μπορεί όντως να αποτελέσει έναν υγιεινό σύμμαχο για όσους προσέχουν τη διατροφή τους, αλλά και για εκείνους που προσπαθούν να μειώσουν τη ζάχαρη από τη ζωή τους!
