Ποια η διαφορά μεταξύ των προβιοτικών και των πρεβιοτικών; Για ποιο λόγο είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού μας συστήματος και όχι μόνο; Ποιες τροφές τα περιέχουν; Είναι “αθώα” για όλους τους ανθρώπους; Aς ενημερωθούμε!
Ο γαστρεντερικός σωλήνας αποτελείται από εκατομμύρια μικροοργανισμούς. Κάποιοι από αυτούς είναι ωφέλιμοι για τον οργανισμό, ενώ κάποιοι άλλοι επιβλαβείς. Αυτοί λοιπόν αποτελούν την εντερική μας χλωρίδα. Η χλωρίδα του εντέρου διευκολύνει την πέψη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και προστατεύει από λοιμώξεις και μολύνσεις του πεπτικού συστήματος. Εάν όμως δεν υπάρχει ισορροπία στον αριθμό μεταξύ ωφέλιμων και μη βακτηρίων στο έντερο, τότε η χλωρίδα διαταράσσεται και δημιουργούνται προβλήματα. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που την επηρεάζουν, όπως η ηλικία, το άγχος, τα φάρμακα και η διατροφή. Για να την προστατέψουμε ή ακόμα να την αποκαταστήσουμε, μπορούμε να καταναλώνουμε προϊόντα που είναι πλούσια σε προβιοτικά και πρεβιοτικά συστατικά, δηλαδή σε εκείνους τους ζωντανούς ωφέλιμους μικροοργανισμούς που κατοικούν στο έντερό μας.
Τι είναι τα προβιοτικά;
Προβιοτικά είναι οι μικροοργανισμοί που βρίσκονται σε κάποιες τροφές, τις οποίες αφού τις καταναλώσουμε μεταφέρονται “ζωντανοί” στο έντερο και ενισχύουν την εντερική χλωρίδα. Υπάρχουν διαφόρων ειδών βακτήρια, τα οποία ανήκουν σε διαφορετικά γένη και μάλιστα το κάθε γένος περιλαμβάνει αρκετά διαφορετικά είδη και κάθε είδος αποτελείται από μεγάλο αριθμό στελεχών. Το κάθε στέλεχος έχει διαφορετικές ιδιότητες, συνεπώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το κάθε προϊόν ποιο στέλεχος έχει και ποια ακριβώς θετική επίδραση θα έχει στον άνθρωπο.
Όσον αφορά τις ιδιότητές τους, γνωρίζουμε πως τα προβιοτικά συμβάλλουν όχι μόνο στην υγεία του γαστρεντερικού συστήματος, βοηθώντας τα άτομα που ταλαιπωρούνται από δυσκοιλιότητα ή διάρροια (εξαιτίας χορήγησης αντιβιοτικών), αλλά και στη συνολική υγεία του οργανισμού. Αναλυτικότερα, αναστέλλουν τη λειτουργία του ελικοβακτηρίου του πυλωρού, ανακουφίζουν από συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, της νόσου Crohn και της ελκώδης κολίτιδας, μειώνουν τη δραστικότητα των ενζύμων που μετατρέπουν τις προκαρκινογόνες ουσίες σε καρκινογόνες και ισχυροποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι στις αλλεργίες. Επίσης, συμβάλλουν στην ισορροπία της χλωρίδας του κόλπου, στην πρόληψη και θεραπεία των ουρολοιμώξεων και στην προστασία έναντι της τερηδόνας και της ουλίτιδας. Ακόμα, έρευνες δείχνουν τα προβιοτικά να προλαμβάνουν την εμφάνιση εκζέματος στα παιδιά, να βοηθούν στη μείωση βάρους και να αντιμετωπίζουν την πιτυρίδα και τους ερεθισμούς στο τριχωτό της κεφαλής.
Στα προβιοτικά προϊόντα θα βρούμε το γιαούρτι, τα ρευστά όξινα γάλατα, ορισμένα τυριά, παγωτά και χυμούς, τη μαγιά, ενώ υπάρχουν και με τη μορφή συμπληρωμάτων στα φαρμακεία.
Υπάρχουν όμως κάποιες προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί ένα μικρόβιο ως προβιοτικό όπως να είναι κατάλληλο για τρόφιμο, να είναι παρόν με τη μορφή ζωντανών κυττάρων σε μεγάλες ποσότητες πριν την πρόσληψη (περίπου 100.000.000/ γραμμάριο προϊόντος στο οποίο βρίσκεται), να είναι σταθερό και να παραμένει ζωντανό μέχρι την ημερομηνία λήξης του προϊόντος στο οποίο βρίσκεται και τέλος, να ασκεί ευεργετική δράση στην υγεία και μέσα στο ίδιο το τρόφιμο.
Τι είναι τα πρεβιοτικά;
Τα πρεβιοτικά δεν είναι μικροοργανισμοί, αλλά αποτελούν την τροφή για την ανάπτυξη και διατήρηση των προβιοτικών στη χλωρίδα του εντέρου. Συγκεκριμένα, εμποδίζουν τη διέλευση παθογόνων μικροοργανισμών στο έντερο, βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου και ενισχύουν την απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου (ιδιαίτερα εάν τα πρεβιοτικά προϊόντα περιέχουν φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες).
Τα πρεβιοτικά είναι οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες και οι ινουλίνες και θα τα βρούμε σε τρόφιμα όπως το γιαούρτι, τα ρευστά όξινα γάλατα, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά.
Οι προϋποθέσεις για να θεωρείται ένα συστατικό της τροφής ως πρεβιοτική ίνα είναι να μην υδρολύεται ή απορροφάται στο ανώτερο τμήμα της γαστρεντερικής οδού, να αποτελεί υπόστρωμα για έναν ή περιορισμένο αριθμό πιθανά ευεργετικών βακτηρίων στο παχύ έντερο ενεργοποιώντας την ανάπτυξή τους και να έχει τη δυνατότητα να εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων βακτηρίων εξισορροπώντας τη σύσταση της εντερικής μικροχλωρίδας και ασκώντας προστατευτική δράση στο έντερο.
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν πρέπει να καταναλώνουν προβιοτικά και πρεβιοτικά; Η απάντηση είναι θετική και αφορά ασθενείς σε ανοσοκαταστολή, ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης μετά το χειρουργείο και υγιή βρέφη κάτω των 6 μηνών. Επιπλέον, έχουν αναφερθεί λοιμώξεις από προβιοτικό βακτήριο σε παιδιά, βρέφη και ασθενείς με ενδοκαρδίτιδα, βακτηριαιμία και τοπικές λοιμώξεις.
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί πως υπάρχουν και πολλοί επιστήμονες που είναι επιφυλακτικοί με το κατά πόσο αυτά τα βακτήρια μπορούν τελικά να επιφέρουν θετική επίδραση στην εντερική χλωρίδα.
